Arrival (CON MOITO SPOILER)
Non podía deixar acabar o ano sen escribir algo sobre o fenómeno cinematográfico do ano, o filme que puxo o Reino da Galiza no mapa (atención ao sutil xogo de palabras) e que POR FIN amosa unha filóloga como o que en realidade son: heroes de acción. Supoño que ir ver Arrival con expectativas moi altas fixo que me quedase unha sensación agridoce dunha película que ten moitos acertos, pero tamén puntos fracos que non vin destacados en ningunha das críticas que lin. A partir de aquí, o post convértese en puro spoiler, quen avisa non é traidor.
Puntos a favor
1. Filólogos como heroes de acción. Xa está ben de que outras profesións teñan representantes heroicos nas súas filas. Xa non só policías, bombeiros e médicos non psiquiatras, senón incluso avogados, cociñeiros e contables son retratados no cinema facendo cousas máis ou menos extraordinarias e salvando ao mundo. Neste caso, a utilidade dunha experta lingüista non só é que estea xustificada, senón que é o eixo sobre o que pivota todo o filme. Que ante un contacto extraterrestre imos necesitar expertos en linguas é algo que nin o Ministro de Educación podería negar.
2. Protagonista feminina. E bastante alonxada de estereotipos. Non aparece sexualizada nin se pon en cuestión a súa capacidade psicomotriz, pode subir e baixar soa da nave e toma decisións autonomamente. Se vos parece que isto segundo é pouco relevante, revisade media ducia de filmes ao azar e despois contádesme.
3. Os aliens. Ainda que aparecen envoltos nunha néboa branca, que supoñemos que é a súa atmosfera nativa, non nos furtan ver ao becho, violando unha das regras da sci-fi de extraterrestres: non ensinar moito ao becho. Aquí vémolos dende o principio, e a pesar de resultar bastante ameazadores e non ter rostro, acabamos empatizando con eles, e dános pena que marchen.
4. Todo o relacionado coa gravidade. Os aliens claramente teñen unha tecnoloxía capaz de modificar o campo gravitatorio, para crear unha gravidade inversa dentro da nave e unha situación antigravitatoria no exterior, o cal tamén explica por que a nave non ten unha forma nin sequera lonxanamente aerodinámica. Punto positivo para os asesores cientificos.
5. A lingua dos extraterrestres. Dado que a película vai sobre o proceso de tradución da lingua dos extraterrestres, este aspecto tiña que estar ben coidado e resolto para que resultara crible e atractivo. Os aliens producen unhas fermosas grafías circulares coa tinta que segregan (á fin e ao cabo son unha especie de chocos ou luras) que flotan na súa atmosfera leitosa. Visualmente precioso e moi, moi estraño.
Puntos en contra
1. A historia da nena morta, en xeral. Non achega nada á trama, non debuxa tampouco máis finamente á personaxe e semella un pegote para vender mellor un filme sobre filólogos cun engado sentimental. Ademais, a pesar de que a nena é filla de ambos protagonistas, queda claro que o conflito só o ten a personaxe feminina, nun novo capítulo de: “imos ser feministas, pero sen pasarnos”.
2. O problema que teñen os guionistas coa maternidade. Por moi ben que lles quede unha personaxe feminina, non poden resistirse a introducir este elemento. Deben de pensar que descifrar unha lingua extraterrestre e salvar o planeta non é unha motivación suficientemente poderosa para unha muller, e non vai ser crible para o público. As mulleres, parecen dicirse a si mesmos, só actúan movidas polo impulso biolóxico ineludible de empreñar. Se non, ninguén se vai tragar esta personaxe. Pensando en títulos recentes, Prometheus e Gravity tamén introducen subtramas nas que as protagonistas femininas arrastran traumas coa maternidade.
3. O problema do tempo. Aquí ven o spoiler máis gordo de todos, pero se estades lendo a estas alturas, estavos ben empregado. A pesar de que a sorpresa final é moi eficaz, bótase en falta un pouco máis de soporte que a teoría de que, aprendendo a lingua dos extraterrestres, pódese coñecer o futuro. Semella que os guionistas entenderon mal aquela máxima de que a nosa lingua determina a nosa percepción do mundo, o cal funciona para os famosos (e falsos) 16 tons de branco dos inuit, pero non fai que, por moito que teñemos unha palabra para nomealo, sexamos quen de ver o espectro ultravioleta. Pola mesma, que os aliens teñen unha percepción do tempo diferente á nosa non modifica a natureza física do espazo-tempo. Podería polo menos introducirse unha liña de guión con algunha coartada clásica (saltos no tempo, universos paralelos…) que explique que os aliens poidan ter coñecementos sobre o noso futuro, sen que a trama perda nada e facéndoo un chisco máis consistente. E eliminando a subtrama maternidade/nena morta, por favor.
Aínda así, e aínda que se me fixéchedes caso ninguén que non a vise debera estar a ler isto, continúa a ser un filme a recomendar, tanto polo aspecto visual como pola historia que propón. En todo caso, só por ser a única superprodución Hollywood na que se menciona Galiza, xa valería a pena.