Navegación por
Etiqueta: Castilla del Pino

Sentimentos Intelectuais

Sentimentos Intelectuais

Hai pouco vinme envolta nunha discusión sobre a natureza dos sentimentos, e sobre o aparentemente contraditorio concepto de sentimentos intelectuais. Digo que me vin envolta porque comecei facendo un comentario sobre o que quería dicir o bo e vello  Jaspers con esta construción e descubrín que case ninguén cmpartía o que a me parecía obvio. A postura maioritaria era que os sentimentos eran fundamentalmente interpersoais, e polo tanto o de “sentimentos intelectuais” era algo en si mesmo antagónico e paradóxico, porque os sentimentos son irracionais e non teñen que ver co intelecto.

Sentinme completamente autista, esquizoide, becho raro, e repliquei timidamente: “pero moitas veces o que sentimos non é cara a unha persoa…” Debino dicir moi baixiño porque non obtiven resposta, pero despois quedei pensando que, que demo, moitos dos sentimentos mais intensos que eu experimentei na miña vida non tiñan que ver con outro ser humano, nin sequera con outro ser vivo, sen desmerecer a todos os seres vivos polos que sinto intensos afectos, positivos e negativos.

Pero non se me ocorre xeito mellor que o de sentimentos intelectuais (e por iso Jaspers é un prócer) para definir esa emoción do coñecemento, da aprendizaxe e da avidez polos descubrimentos novos. O fogonazo de entender de súpeto algo que até ese momento permanecía escuro, ou a curiosidade insaciable por un tema novo que nos apaixona son os equivalentes intelectuais, para min, do flechazo e do sentimento amoroso. E poden ser igual de intensos, poden provocar a mesma ledicia e a mesma frustración, aínda que se nos repita continuamente que o amor é un sentimento único e inigualable.

Dicía Castilla del Pino, e custoulle moitas críticas, que a morte dos seus fillos fora dolorosísima, pero non truncara o seu proxecto vital. Non acadar a cadeira universitaria si. Pódese entender isto como o fixo moita xente, como unha proba de frialdade e falta de amor e humanidade, ou mais ben como unha proba de sinceridade. O coñecemento, ou neste caso o recoñecemento dese coñecemento, poden ser a paixón de toda unha vida, e esa paixón pode ser igual ou mais intensa que unha paixón amorosa.

O Psiquiatra Vermello

O Psiquiatra Vermello

A morte de Castilla del Pino, hai tres días, deixoume unha sensación agridoce. Houbo un momento no que o admirei moitísimo, porque me parecía doblemente meritorio que un home da súa idade entendera e compartira determinadas reivindicacións, como o feminismo, habendo tantos esquerdistas de salón que o consideran unha “loita secundaria” que non debe desviarnos da verdadeira revolución (a dos homes). Despois, asinou o manifesto “Por la lengua común” e descubrín que había outras moitas reivindicacións que non entendía.

Coa morte todo se suaviza, aínda que eu mesma penso que non debera ser así, e agora pesa mais a admiración que a mágoa polo que non entedía.  Ser psiquiatra durante o franquismo, que empregou a disciplina como xeito de control social de disidentes políticos ou sexuais, debeu ser unha loita constante contracorrente. E un poñer en risco a propia vida, en moitos casos.

Pero o que mais me gustaba de Castilla del Pino era a valentía para dicir cousas politicamente incorrectas sen despeitearse. Por exemplo, que a morte do seu pai foi liberadora, ou que a dos seus fillos foi dolorosísisma, pero non estragou o seu proxecto vital.  Son cousas que seguramente moita xente sinta, pero que son difíciles de dicir. Un non está obrigado a querer a ninguén, nin a ter unha determinada orde de prioridades na vida.

Da súa obra, quedo coa idea do perdón. Da non obrigatoriedade do perdón, para ser mais exacta. En contra dos psicólogos de mesiña de noite que falan da necesidade de perdoar para seguir adiante (da obriga de perdoar, dende unha óptica herdada do cristianismo), Castilla del Pino fala da opción do perdón. Ninguén pode dicirche se debes ou non perdoar. Hai cousas que son imperdoables. Hai persoas ás que non queres perdoar. Hai que ser valente para decidir que non perdoas e non sentir culpabilidade. A obrigatoriedade do perdón convirte aos agredidos en culpables, subvirte de xeito perverso os papeis. Supoño que el pensaría en parte nos vencidos da Guerra Civil e na obsesión dos gañadores  con obrigarnos a perdoar, e que deixemos dunha vez de remover nas feridas.