Penseino mellor e decidín que a novela de Houellebecq merecía un post propio, ou alomenos compartido. A pesar do lene ton machista que mencionaba a vez anterior, realmente é unha boa novela, e sobre todo, é unha novela de ciencia-ficción, que sempre se agradece.

O libro está estruturado como dúas narracións paralelas: unha no presente, sobre a vida dun cómico amargado, cínico e, por suposto, misóxino, e outra no futuro, a chamada “crónica de vida” de quen se di “descendente xenético” do primeiro personaxe. O xeito de imbricar ambas historias é, ao meu ver o mellor logrado do libro. Pero como para facer crítica literaria xa hai outros que o fan mellor ca min, eu vou falar do aspecto referente á ciencia ficción, que é o que me mola de verdade.

Cando escoito “ciencia ficción” penso inmediatamente en viaxes espaciais, escenarios postholocáusticos, antimateria e extraterrestres. Penso en C.Clark e en Asimov, e supoño que a moita xente lle pasa o mesmo. Pero “A posibilidade dunha illa” está no que poderiamos considerar a outra grande teima da ficción científica. Dende a caída do bloque soviético e o frenazo en seco da carreira espacial ( o que demostra que era máis un alarde de potencial armamentístico que un interese real na investigación) 2001 tranformouse en algo moi lonxano no tempo, xa non semella que vaiamos estar vivindo no resto dos planetas pasado mañá. Así que os impulsos, os soños sobre perpetuarnos como especie tomaron outro rumbo: a xenética, a intelixencia artificial, as novas tecnoloxías.

A idea é modificarnos a nós mesmos, ser os nosos propios descendentes. Xa que a evolución non afecta do mesmo xeito ao ser humano que ao resto de especies (non estamos eliminando aos individuos menos aptos) e que estamos no cimo absoluto da cadea alimentaria, como non pasara nunca na historia biolóxica, é obvio que estamos en especial perigo ante calquera cambio ambiental. E como ademáis o tal cambio estámolo a provocar nós mesmos, a traxedia máscase no aire. A saída, ademáis do control mediambiental, pode ser converternos noutra especie diferente, que é o que propón esta novela. De feito, é máis complexo aínda, porque se intúe que esa nova especie é só un paso intermedio cara unha forma de vida totalmente nova, que viría ser un volcado masivo de tódalas memorias humanas nun sistema informático global. A inmortalidade, vaia. Unha inmortalidade sen corpo, sen soporte biolóxico, un perdurar indefinido da conciencia. O ser humano, despóis de séculos de especular sobre a existencia da alma, decide creala.

Durante a carreira lin algo sobre a teoría dos sistemas emerxentes, que debía estar bastante de moda hai algúns anos. A tal teoría di que a evolución funciona de xeito tal que, chegados a determinado umbral de complexidade dun sistema, o seguinte paso inplica un cambio cualitativo, aparece algo novo que non existía previamente. Un nivel de organización da materia suficiente da como resultado a vida biolóxica, que á súa vez “secreta”, acadado determinado nivel, a intelixencia e a autoconsciencia. Isto é aplicable tamén aos mecanismos neuronais. Para a teoría dos sistemas emerxentes, o pensamento é unha cualidade emerxente das reaccións bioquímicas cerebrais. Deriva delas, pero é algo intrinsecamente diferente. Claro que a tal teoría tamén postula a imposibilidade de perpetuar un sistema sen o seu sustrato físico precedente. É dicir, non pode haber vida non material nin pensamento fóra do soporte cerebral. Pero non di nada dos novos soportes, como o informático. Pode haber autoconciencia nun soporte non biolóxico? Non sería vida no sentido estricto da palabra, pero iso parece case unha cuestión de terminoloxía.

Chegados a este punto, a novela propón un interrogante que é alleo ao xénero. A ciencia ficción sempre se ocupou de que as súas creacións fosen teoricamente posibles, pero a seguinte pregunta é: é desexable? Aínda no caso de poder facelo, é posible a felicidade nunha existencia así? O corpo físico é só un lastre ou, dalgún xeito, un é tamén o seu corpo? Eu coido que non sería a mesma, incluso psicoloxicamente, con outro corpo, aínda que este me dea máis dunha dor de cabeza e me coste moitísimo en mantemento. Tamén me da bastantes satisfaccións de orde puramente biolóxico (ao César o que é do César), sen as cales a felicidade sería só un concepto baleiro.

P.D: alguén mais ca min pensa que Giger será un xenio pero está colgado?