DJ Hildegard (ou debería dicir Doutora von Bingen?)

DJ Hildegard (ou debería dicir Doutora von Bingen?)

Se nacese no século XI querería ser monxa. Téñoo clarísimo. Por suposto, non por unha cuestión de fe, senón de posibilidades. De entre as posibilidades dunha muller na Idade Media, entrar nun convento paréceme a mellor con moito. Asegúraste comer tódolos días se es pobre, asegúraste non ser vendida como unha vaca ao noble do lado se es rica, e sobre todo é o único xeito de ter acceso á cultura. Ler aos clásicos, aprender música, facer precarios experimentos de química. Non parece unha mala opción.

A Hildegard tocoulle, non o escolleu ela, pero estou convencida que sendo a décima filla dun noble vido a menos, era o mellor que lle podía pasar. Iso, a pesar do trauma que pode supoñer que os teus pais oficien os teus ritos fúnebres cando tes doce anos… contigo diante! e ver como tapian a porta do convento… contigo dentro! Por sorte estaba Jutta, que xa sabía de que ía o tinglado, e que en realidade as reclusas si podían saír do convento e dentro del, facer na práctica o que lles viña en gana.

Cando escoito a música sacra de Hildegard, sempre imaxino ese pequeno mosteiro da Selva Negra (mixto, por certo) como un pequeno paraíso para unha rapaza intelixente. Un lugar onde poder ser unha mesma, aínda que dando un estraño rodeo. A liberdade total disfrazada de clausura.

Hildegard escribiu 77 obras musicais, e aínda hoxe é unha das escasísimas compositoras da historia, e escribiu os que foron os libros de medicina mais adiantados da época, “Liber Simplici Medicinae” , e “Liber Compositae Medicinae”. Non aparece en nas historias da medicina, a pesar de que foi a compiladora mais importante dende Galeno. Nas historias da música sae de pasada.

A que foi a científica mais influínte do seu século só aparece nomeada como beata e visionaria. Iso, despois de que a Igrexa Católica tratara de impedirlle escribir, de que se proibira a súa música no convento de Bingen e de que trataran de mantela baixo arresto por enterrar en sagrado a un nobre excomulgado. Eu dubido seriamente de que alguén deste calado tivera visións místicas, sobre todo porque ela mesma conta as tiña en estado “de completa lucidez”, sen entrar en trance nin caralladas. Decántome mais pola outra versión, a que di que Hildegard utilizaba a historia das visións como un xeito de conferir autoridade á súa obra e de que a deixaran escribir en paz. Doutro xeito, remataría na cadea ou na fogueira por se muller, escribir e facer potingues con herbas. Quero dicir que o de ver o ceo e tal era sospeitosamente conveniente.

Non sei que opinaría ela da gloria póstuma, igual non lle importaba en absoluto. En certo modo, gañou a batalla, porque eu podo escoitar o que ela escribiu. Pero visto doutro xeito, se Hildegard nacera home, tería a consideración que ten hoxe Hipócrates: un precursor, un visionario noutro sentido. Iso pode entenderse no século XI, pero que no XXI siga a ser así da para pensar. Para pensar que temos un problema.

16 comentarios en «DJ Hildegard (ou debería dicir Doutora von Bingen?)»

  1. Mi ma! Vergonza me da non ter oido na miña vida de tan apaixoante figura, xa lle preguntarei ao Baron polas melodias Hildegarianas.
    Tamen e triste que non haia que remontarse ao seculo XI para que a igrexa apareza como sinonimo de unica saida para mentes brillantes nun lugar e momentos pouco axeitados, abundan os exemplos moito mais cercanos no tempo.

  2. uff, como me deixas,,, temos q falar q esto cum pouco de electronica por baixo,,,a saberes.
    saudos e um beijo

  3. pois si, ten toda a razon Arale Norimaki: en moitos sitios do mundo, ainda hoxe en dia a igrexa é sinónimo dunha saida posible para unha vida de miseria. Noutros, en cambio, é o exército (ou as forzas armadas, en xeral). E noutros máis, o narcotráfico. Non mudan tanto as cousas…
    ((Graciñas pola descuberta!))

  4. Vaia, non coñecía eu a historia desta muller. Coido que o mecanismo ocultador da historia funcionou (case) á perfección con semellante figura.
    O peor do asunto é que de ter sido home, estariamos fartos e fartas de oir falar dela.
    Moi interesante o post.

  5. E se só fóra unha… pero hai tantas mulleres que quedan por sacar do anonimato a pesar de ser completamente brillantes que semella que as persoas que fixeron por borralas da historias o conseguiron.

    Tamén hai outras tantas das que non só non se sabe nada senón que os seus méritos hoxe son atribuídos a maridos ou primos que lles fixeron o favor de tomar a súa obra como propia pra que non deran qué falar.

    Despois virán moit@s a dicir que non hai que revisar a historia baixo os ollos feministas da desconfianza…

  6. abandonada mais non esquecida, volto por eiqui de visita. Moi bo post súa maxestade. non coñecía a historia mais prometo escoitar a súa música.. interesante moi interesante a liberdade a traves das reixas.. a liberdade poida que este no corazón e non nas paredes..
    apertas

  7. Non coñecía a figura desta muller, pero dende logo é a miña nova heroína.

    Saúdos

  8. Pois a min sorpréndeme o descoñecemento xeral, se até lle adicaran un capítulo n’O mundo de Sofía, aquel libro que estivera tan de moda hai tantos anos. Realmente é un crime que figuras así sigan sepultadas polo peso dos prexuizos. Gostei do estilo gráfico/musical desta entrada 😉

  9. Unha postilla ao seu post: Lin nunha ocasión nun artículo dun xornal científico que o estado de trance de moitos místicos cama Santa Teresa debíase a inxesta de pan de centeo contaminado con corno (Claviceps purpurea) que ten uns potentes alcaloides (ergotamina, ergocristina…) que son vasoconstrictores (úsanse no Tonopan)e poden provocar ergotismo (Fuego de San Antonio) e tamén ácido lisérgico do que se obtén o LSD.

    Por certo este post deume ganas de preparar un a min. Vou ver de escribir un de Hofman e a su relación con Huxley pola vía do LSD

  10. Si, eu tamén penso que temos un problema e moi gordo, cando temos mulleres brillantes coma esta e aínda hoxe en día teimamos en repoducir iconas coma Marilyn ou Barbie ou….
    Interesantísimo post. Coma sempre.
    Un saúdo.

  11. Arale, Torre: tedes razón, noutros lugares non tan alonxados no tempo e no espazo, as relixións ou as sectas son o único refuxio para moita xente, con todo o que iso implica. Vai ser difícil que esqueza as historias para non durmir que nos contaches,Arale,fixéronme ver o mundo un tanto diferente. Un bico.

    Sergio: se che deixo un disco dela méteslle unhas bases? Quedaría xenial…

    R.R: sempre subíndolle a unha o ego… Agradécese. Xabarín xa!

    Pastor: a memoria é selectiva, e a memoria histórica, mais selectiva aínda.

    Arqueira: de feito, se sabemos de Hildegard, é precisamente porque non había esposo ou irmán para colgarse as medallas. Este post case parece teu:p

    Fuji: o fillo pródigo! Eu tamén ai tempo que non comento lonxe do mar, o que non quere dicir que non me pase. A liberdade a través das reixas…

    A Conxurada: sempre hai persoas interesantes que coñecer, o problema é que moitas delas están mortas;)

    Mario: é verdade, saía no Mundo de Sofía! Xa case non me lembraba. Estilo gráfico musical?

    Occam: alédome de que me fagas esa pregunta :p Pois si, ese fungo do centeo, que tamén é o precursor natural da mescalina, é un alucinóxeno moi potente, e parece ser que algúns estados de trance poden explicarse así. De todos xeitos, eu persoalmente coido que na maior parte dos casos os trances explícanse pola pura e simple suxestión. A mente pode obrar bastantes mais milagres que a fe.

    P.D: xusto estou lendo “As portas da percepción” agardo con ansia o teu post.

  12. Unha dama espilida esta Hildegard. Por suposto, ser monxa sería a única saída para un cerebro feminino no século XI… e coido que ata o XVII [Santa Teresa, Sor Juana Inés de la Cruz…]. E quero pensar que máis adiante, comezou a facerse a luz…

  13. Bendita casualidade… hoxe mesmo estiven vendo uns cantos textos desta muller en relación coas artes figurativas románicas. Estou certo do carácter precusor de Hildegarda, pero agora vouche falar de todo o contrario, xusto porque é o que estiven lendo. Polo que parece hai partes nas que asume plenamente o discurso machista predominante dende San Pablo, no que se da ao corpo da muller connotacións diabólicas. As cousas que di son tela marinera; buscarei o texto por se che interesa. As afirmacións que fai son súper radicais, en nada diferentes das dun santo da época. En todo caso, isto só confirma o feito de que a tradición pesa, e dende logo non anula a importancia da figura. A parte musical acabo de descubrila con moito gusto!

    1. Deberiamos comentar mais a miúdo en posts atigos, é unha sorpresa do mais agradable! Gustaríame que me pasaras ese texto en concreto, aínda que xa lle lin algunhas cousas nesa liña. Supoño que é imposible que ninguén, nin sequera unha personalidade excepcional coma Hildegard, se sustraia por completo á época na que nace. Se les, por exemplo, “A cidade das damas”, de Cristina de Pizán, que se considera un dos primeiros libros protofeministas, resulta que asume por completo o ideal de muller do cristianismo: boa, casta, discreta, obediente e humilde. O único que fai é defender a existencia de mulleres con esas “virtudes”. Non semella moi feminista lido dende hoxe. No caso de Hildegard, en parte seguramente pase o mesmo, e en parte eu penso que é o que expoño no post: dicía a todo que si e despois facía o que lle petaba. Un comportamento moi clasicamente “feminino” que a min persoalmente me desquicia, pero que no século XII seguramente fora o mais operativo.

  14. As veces pásame que acabo en post antigos; iso é o que pasa nos blogs que non son de actualidade, onde as entradas non caducan. Pois mira, aquí o señor profe pasounos un texto sen referencia, que seguramente estea tomado dun dos libros de fisioloxía-medicina desta muller. Ainda que é un tema completamente obsoleto, eu ando enganchado dende hai tempo coas vellas teorías fisiolóxicas que veñen de Galeno, e fascíname escoitar as curiosas hipótesis que se manexaban. O texto é o seguinte:

    “Cuando un hombre derrama un semen fuerte y se acerca a la mujer con amor verdadero , y cuando ésta siente el mismo amor verdadero hacia él, entonces será concebido un niño varón, porque así lo ha determinado Dios. Y no podrá ser de ninguna
    otra manera, pues también Adán fue formado de barro, que es una sustancia más fuerte que la carne. Este niño será listo y virtuoso, porque habrá sido concebido por el semen fuerte y en el amor verdadero que ambos sienten. Pero cuando este amor tan sólo se da en el hombre, y si su semen es fuerte, también será un varón, porque el amor del hombre es más fuerte que el de la mujer. Sin embargo, éste niño será débil y nada virtuoso, porque en este caso faltó en la mujer el amor hacia el hombre. Si ambos se aman con la misma intensidad pero, sin embargo el semen es aguado, de ellos nacerá una niña virtuosa.

    Sobre o que dis das referencias modélicas do protofeminismo, paréceme comprensible que se apunte directamente cara a figura da Virxe, que é a directa rehabilitadora de Eva, e única referencia feminina de santidade na Idade Media, a non ser a Madalena, que é bisagra entre ambas figuras. Eu penso que, por dicilo así, a partir do século XII María se puxo tan de moda que sería mesmo suicida defender unha moral contraria á que ela representaba. Bicos!

Comentarios pechados.

Comentarios pechados.